Từ lâu, đối với người Trung Quốc, bánh Trung Thu (tiếng Hán gọi là "Nguyệt bính", nghĩa là
bánh Nguyệt, còn tiếng Anh dịch thao tiếng Hán gọi là "Moon cake") đã
là thứ không thể thiếu và là đồ ăn truyền thống trong dịp Tết Trung Thu.
Người Trung Quốc coi Tết Trung Thu là ngày đoàn viên và họ
ăn bánh Trung Thu với hình tròn cũng
là để tượng trưng cho sự đoàn viên, xum họp. Thế nhưng nguồn gốc bánh Trung Thu
là ở đâu và có từ bao giờ? Tại Trung Quốc có rất nhiều cách giải thích khác
nhau và dường như cách nào cũng có lý.
Trong dân gian Trung Quốc lưu truyền, tập tục Tết Trung Thu
ăn bánh Trung Thu là có từ cuối thời
Nguyên (1271-1368), đầu thời Minh (1368-1644).
Chuyện kể rằng khi đó Chu Nguyên Chương lãnh đạo người Hán
chống lại bạo chính của triều đình nhà Nguyên và thống nhất ngày 15/8 âm lịch
tiến hành khởi nghĩa. Trước ngày này, mọi người đã mượn cớ tặng bánh cho nhau để
giấu trong những chiếc hình tròn những mẩu tin thống nhất ngày giờ khởi nghĩa.
Sau đó, Chu Nguyên Chương lật đổ triều đình nhà Nguyên, lập
lên triều Minh (1368-1644) và trở thành vị Vua đầu tiên của triều đình nhà Minh
cai quản Trung Quốc.
Từ đó, thần dân triều Minh lấy ngày 15/8 Âm lịch là tượng trưng
của ngày lật đổ triều đại dị tộc (không phải người Hán) thống trị Trung Quốc và
cũng không quên vai trò liên lạc của những chiếc bánh hình tròn giống như mặt
Trăng. Và tập tục Tết Trung Thu ăn bánh
Trung Thu lưu truyền trong dân gian Trung Quốc đến ngày hôm nay.
Thế nhưng bên cạnh đó còn một cách giải thích khác. Tương
truyền thời Trung Quốc cổ đại, Hoàng Đế có nghi lễ cúng mặt Trời vào mùa Xuân
và cúng mặt Trăng vào mùa Thu để cầu cho mưa thuận gió hòa, thần dân yên lành,
đất nước bình yên. Vì thế, trong dân gian coi ngày 15/8 âm lịch là ngày cúng thần
Trăng.
Dịp này mọi người làm bánh hình tròn giống như mặt Trăng gọi
là “Nguyệt bính” (bánh Trăng) để cúng thần Trăng, cúng xong mọi người cùng vừa
thưởng thức bánh vừa ngắm Trăng.
Do ngày 15/8 âm lịch là tiết giữa thu nên gọi là Trung Thu
và ngày cúng thần Trăng được coi là ngày “Tết” nên gọi là “Tết Trung Thu”. Lâu
dần nghi lễ ăn “Nguyệt bính” ngắm Trăng vào đêm 15/8 âm lịch trở thành thói
quen và tập tục lưu truyền đến ngày hôm nay.
